Sztuka XX wieku – Sztuka po II wojnie światowej cz. II

SZTUKA PO II WOJNIE ŚWIATOWEJ cz. II

OPTICAL ART I SZTUKA KINETYCZNA (SZTUKA OPTYCZNA – OP-ART- WIZUALIZM – KINETYZM)

• Reprodukcjedzieł op-artu nie przekazują dostatecznie wyrazu dzieł tegokierunku dlatego konieczne jest zetknięcie się z nimi.
• Sąto abstrakcyjne kompozycje malarskie lub barwne reliefy o dwu-trzechpłaszczyznach wystawania z tła.
• Wielejest prac czarno-białych.
• Układysą otwarte, zrytmizowane, kształty geometryczne, uderzarygorystyczny, matematyczny porządek.
• Odnosisię wrażenie migotania, pulsowania, wibrowania czy krążeniaelementów prac, niekiedy tej iluzji ruchu towarzyszy złudzeniegłębi.
• Wieledzieł wymaga fizycznej aktywności widza, który musi przesuwaćsię przed dziełem czy wykonywać jakiś czynności, by wrażeniaruchu w dziele powstały.
• Opticalart ma oczywiste powiązania z fizyką optyczną, zajmuje siępodaniem złudzeń wzrokowych łączących się z ruchem.
• Kieruneknarodził się w ST. Zjednoczonych w 1964 r.
• Przedstawicielamisztuki optycznej są:
  • VictorVasarely,
  • JosefAlbres,
  • Włoskagrupa „N”,
  • francuskaGroupe de Recherches d’Art. Visual,
  • artyściz Ameryki Południowej:
    • JesusRaphael Sota,
    • JulioLe Parc.
• Złudzenieruchu zaczęto łączyć z ruchem dosłownym w kompozycjachkinetycznych, świecących itp. Wykorzystywano polerowany metal,lustra jako element prac.
• Tegorodzaje koncepcje prezentowali Duchami (rotoreliefy) i LaszkoMoholy- Nagy (modulatory przestrzeni i modulatory światła).
• Przedstawicielekinetyzmu:
• AlexanderKalder,
• NicholasSchöffer,
• JeanTinguely.

MINIMAL ART I SZTUKA BIEDNA

• Sztukaminimalnanarodziła się w 1964 r. w ST. Zjednoczonych i ogranicza się dotego terenu.
• Minimaart reprezentują z reguły environments z najpopularniejszych formgeometrycznych, przede wszystkim prostopadłościennych brył,którymi zapełniono wystawową przestrzeń.
• Stworzonowrażenie bliskie nudzie przez celową rezygnację z ekspresji formyi materiału.
• Przedstawiciele:
  • RonaldBladen,
  • RobertMorris,
  • RobertSmithson,
  • DanFlavin,
  • SolLe Witt,
  • BurnettNewmann.
• Artyścisztukibiednej (artepovera; od 1967 umieszczali w Sali wystawowej sterty ziemi, śmieci,popiołu, kłęby drutu lub zwoje lin, arkusze blachy, pustetekturowe pudła.
• Autorzywystaw zwracali uwagę widzów na elementarne jakości, nabezkształtną materię w stanie surowym, na to wszystko obok czegowspółczesny człowiek przechodzi obojętnie lub z pogardą.
• Wybitniprzedstawiciele sztuki biednej:
  • Wolterde Maria,
  • MarioMerz,
  • ReinerRuthenbeck,
  • RobertMorris,
  • JanDibbets.

NOWA FIGURACJA I SZTUKA ZAANGAŻOWANA

• Pierwsząreakcją na sztukę bezprzedmiotową był pop-art.
• Zaczęłypowstawać prace artystów zainteresowanych sztuką figuratywna,choć w inny sposób niż w nowym realizmie.
• Tatendencja zapowiedziana w Nowym Jorku w 1959 r. na wystawieNowyobraz człowieka,dojrzała w osobny nurt w 1965 r., o czym świadczyła wystawa wLiège zorganizowana pod nazwa Figuracjai defiguracja.
• Nurtowitematu Francuzi nadali nazwę nowej figuracji.
• Praceartystów maja charakter ekspresjonistyczny, stąd nurt ten określasię niekiedy ekspresyjnym figuratywizmem.
• Głównymproblemem tego malarstwa jest człowiek, ściślej jego wnętrze,dramat jego istnienia, rozumiany w sposób bliski myśleniuegzystencjalistów.
• Pracemają atmosferę przytłaczającą, niepokojącą, pesymistyczną.
• Jestto sztuka subiektywna, symboliczna, aluzyjna, posługująca siędrastycznymi, przykrymi dla oka deformacjami.
• Przedstawiciele:
  • FrancisBacon,
  • AlbertoGiacometti,
  • RufinoTamaro,
  • JeanDubuffet,
  • Willemde Kooning,
  • AntonioSaura.
• Bliskanowej figuracji w formie i w treści jest tzw. sztuka zaangażowana,różniąca się tym, że pełni programowo funkcję społeczną ipolityczną.
• Jejproblemem jest protest przeciwko wojnie i przemocy, przerostomcywilizacji i dyskryminacji rasowej i politycznej.
• Przedstawicielesztuki zaangażowanej:
  • RafaelCanogar,
  • JuanGenoves,
  • GeorgesRegal,
  • EdwardKienholz.

HIPERREALIZM (FOTOREALIZM)

• Ojczyznąhiperrealizmu zapowiedzianego w op-arcie są ST. Zjednoczone.
• Hiperrealiściwzięli udział w wystawie w Wenecji w 1970 r. następnie wDocumenta5w Kassel w Niemczech w 1972 r.
• Technikaminajczęściej stosowanymi w malarstwie tego kierunku są żywicesyntetyczne, akryl, olej, zaś rzeźby postaci (niekiedy odbudowy)są wykonane z barwionego poliestru, fibroglasu, ubrane w prawdziwąodzież.
• Obrazysą dosłownie odtworzonymi fotografiami przeniesionymi w innątechnikę, a rzeźby – przestrzennymi imitacjami postaci ludzkich.
• Artyścidemonstrują wirtuozerię warsztatową, czyste rzemiosło najwyższejjakości.
• Jednakprace fotorealistów pozbawione są cech ujawniającychindywidualność, osobowość artysty, nie zdradzają czynnikawyobraźni w procesie twórczym.
• Hiperrealiściza punkt wyjścia obrali sobie niereżyserowaną fotografięjakiegoś fragmentu codzienności.
• Fotografiaunieruchamia wizualną wieloaspektowość współczesnego świata ijako wtórne jego odbicie ułatwia refleksje nad nim.
• Hiperrealiściprzekładają fotografię na malarstwo i przez to, przez zmianętechniki, zmieniają rolę fotografii karzą patrzeć widzowi narzeczywistość samą, przedstawioną tak obiektywnie jak nigdy dotąd, nieprzetworzoną artystycznie.
• Obrazówfotorealistów nie odbiera się tylko jak barwną fotografię, takjak ich rzeźb nie odbiera się jak atrapy.
• Odtworzenieśrodkami malarskimi fotografii, która nie ma ambicjiartystycznych, fotografii odzwierciedlającej wycinek życia, zwracanasze oczy w tej warstwie przyswojenia wzrokowego, w jakiej maszynawyprzedziła wrażliwość oka.
• Hiperrealizmprzyjął się w Europie, ale raczej nie w wydaniu amerykańskimtutaj artyści mają do fotografii stosunek bardziej twórczy.
• Przedstawicielehiperrealizmu to m.in.:
  • RichardEsters,
  • DonEddy,
  • ClaudiaBravo,
  • ChuckClose,
  • Johnde Andre,
  • DuaneHanson.

KONCEPTUALIZM

• Zapoczątek tego kierunku uważa się wystąpienie artystów nawystawie w Nowym Jorku w 1969 r.
• Zaprzykład doskonale oddający charakterystykę tego kierunku możeposłużyć projekt pomnika tysiąclecia Krematoriumkolumny stalagnatowejJerzego Rosołowicza:
  • byłato piramida z wmontowanym urządzeniem przepuszczającym przezwęglan wapnia dolewana z góry wodą,
  • wten sposób u dołu narastał sztuczny stalagmit z szybkością 1mm na rok,
  • poupływie tysiąca lat należało piramidę rozebrać by odsłonićkolumnę – pomnik.
• Zopisu owego przykładu wynika, konceptualiści odrzucają przedmiotjako figuratywny wynik działań twórczych i demonstrują samtwórcze pomysły.
• Jestto rodzaj „głośnego myślenia”, w którym nacisk położonyjest na koncepcje, a nie na wykonanie obiektu.
• Mogąto być akcje, zapisy aranżacje, projekty, a nawet sama tylkodokumentację pomysłu.
• Dokumentacjafotograficzna, rysunkowa lub w formie zapisu odgrywa zasadnicząrolę w konceptualizmie jako utrwalenie twórczej myśli, będącejjedyną racją, sensem i tworzywem w pewnym sensie samym „dziełem”artysty.
• Najwybitniejszymprzedstawicielem tego nurty jest:
  • JosephBeuys.
• Wydzielonymnurtem konceptualizmu jest tzw. sztukaziemi(land art), polegająca na poza użytkowym przekształceniu dużychobszarów naturalnych formacji przyrody.
• Dosłynnych realizacji należy:
  • opakowaniefolia przez Cisto części wybrzeża Little Bay w Australii (1969);mostu Pont-Neuf w Paryżu (1985) czy Reichstagu w Berlinie (1995),
  • wzniesieniepodwójnego nurtu na pustyni przez Woltera de Maria (1962),
  • zbudowaniespiralnej grobli na Wielkim Słonym Jeziorze w Stanie Utah przezRoberta Smithsona (1970).