Sztuka Rokoka

ROKOKO

UWAGI OGÓLNE

• Równocześnie z późnym barokiem od początku wieku XVIII pojawia się w sztuce nowa tendencja, która wydała dzieła znacznie różniące się od malowniczego, obfitego baroku jak i od klasycyzującego ruchu we Francji.
• W rokoku występują kształty lekkie, nieregularne, subtelne, wytworne, pełne delikatności i elegancji.
• Łączą więc jakby niektóre cechy obu kierunków takie jak nieobliczalność pomysłów z oszczędnością i wyszukaniem formy, dekoracyjność i malowniczość.
• Nowa tendencja ma też cechy własne:
• intymność formy,
• wiotkość i delikatność,
• linearyzm i płaszczyznowość kompozycji występująca w dekoracji architektonicznej,
• asymetria układów,
• tektonika,
• rozjaśnianie,
• oczyszczanie gamy barw.
• Narodziny rokoka miały ścisły związek z atmosferą panującą na dworach francuskich.
• Dni upływały tam na zabawach, polowaniach, maskaradach.
• Swoboda obyczajów sprawiła, że stosunek do życia był lekki, nie frasobliwy, bezproblemowy.
• Rokoko czerpało ze sztuki Chin cechy zewnętrzne i interesowało się jej charakterystycznymi motywami:
• formą pogody,
• parasola,
• drobnymi organicznymi kształtami zainspirowanymi światłem roślinnym.
• Od motywy muszli (fran. Rocaille „muszla”) kierunek przyjął nazwę.

MALARSTWO

Antoine Watteau

• Dzieła:
• Zabawa w Plenerze,
• Towarzystwo w Parku,
• Gilles,
• Nadąsana,
• Szyld Salonu Sztuki Gersainta.
• Ludzie w jego obrazach zdają się pędzić żywot motyli, wydają się samotni, wyizolowani, nie tworzą się miedzy nimi związki żywe, po mimo czułych westchnień, rozmów, wzajemnych zachwytów.
• Nad wszystkim unosi się atmosfera schyłkowości przemijania, lekkiego smutku.

Odjazd na Cyterę

• Cytera – legendarna wyspa miłości.
• Scena jest pełna lekkości, wdzięku, czaru.
• Miłość tych wspaniale strojnych postaci to rodzaj zabawy dużych dzieci, zabawy bez zobowiązań i odpowiedzialności.
• Tonacja barwna jest przejrzysta, jasna, dotknięcie pędzla lekkie.
• Zestawienia błękitów zieleni, różów stwarzają nastrój pełnej słodyczy.

Obojętny

• Przedstawia młodzieńca w tanecznym ruchu na tle pejzażu – malowanego lekko i miękko.
• Kontury drzew stapiają się z powietrzem, zacierają się granice kształtów, żywa delikatna faktura zmiękcza i ujednolica płaszczyznę.
• Nastrój obrazu jest zwiewny, nieco melancholijny, wszystko jest nietrwałe, lekkie.
• Scena zakomponowana jest kolorem.
• Światło nie istnieje tu jako wyodrębniony problem, plamy barwne – błękit, czerwień, błysk bieli i ściszona zieleń, buduje płaszczyznę.

Jean Baptiste Simeon Chardin

• Interesuję się bardzo psychiką dzieci.
• Chętnie przedstawia te małe istoty w czasie zabaw i radości, nauki czy dramatów.
• Cechuje go reporterska zdolność obserwacji, lekka nuta dowcipu, liryzm i ciepło.
• Dzieła:
• Pranie,
• Pomywaczka,
• Martwa natura z miedzianym kociołkiem.

XXX

• Inni przedstawiciele malarstwa w rokoku:
• FRANÇOIS BOUCHER,
• HONORÉ FRAGONARD,
• TOMAS GAINSBOROUGH.

ARCHITEKTURA WNĘTRZ, SZTUKI DEKORACYJNE

• Rokoko było przede wszystkim sztuką wnętrza:
• buduaru,
• gabinetu.
• Przejawiało się najpełniej:
• w zdobnictwie,
• objęciach,
• kształtach mebli,
• w tkaninach,
• w formach lekkich pawilonów ogrodowych.
• Sztuki zdobnicze przeważają nad monumentalnymi.
• Ściana jest gładką płaszczyzna a ornament jest nałożony wtórnie.
• Motywy są różne i prawie z reguły organiczne, płynne, miękkie, posługują się drobniutkimi formami, kojarzącymi się z kształtem żadnej formy przyrody.
• Kolorystyka jest pastelowa.
• Gama silnie rozjaśniona.
• Dominują: biel, delikatne złocenia, różne, jasne błękity i zielenie.
• Często stosując się lustra odbierające ścianom ich materialną strukturę.
• Meble mają kształty kruche, delikatne.
• Układy dekoracyjne rozkładają się symetrycznie.
• Charakterystycznymi ozdobami zapełniającymi wnętrza są naczynia i figurki z porcelany, której technologia została odkryta dla Europy w XVIII w. przez Böttgera.
• Pałacowe rokoko oddziaływało na architekturę krajów niemieckich, głównie na południu.

Kościół Pielgrzymkowy w Vierzehneheilingen

• Zaprojektowany jest na zasadzie przenikających się w planie owalów.
• Wszystko jest tu płynne, miękkie, ruchliwe, nieobliczalne.
• Gzymsy tworzą się łagodnymi łukami, wszystko jest zmienne jak w nieustannym przypływie fali morskiej.
• Wybitnym mecenasem sztuki tych czasów był August II Sas.

Mateusz Daniel Pöppelmann

Zwinger

• Niewielki pałac z czworobokiem niskich galerii otaczającym przestronnym dziedzińcem.
• Bryła dzieła lekko i wdzięcznie przypomina pawilony ogrodowe.
• Zwinger miał być budynkiem służącym turniejowych popisów i zabaw pod gołym niebem.

XXX

• Inni twórcy architektury rokoka:
• JERZY WACŁAW VON KNOBELSDORFF,
• BRACIA ASAM,
• GILLES MARIE OPPENORDT,
• JUSTIN-AURELE MEISSONIER.