Sztuka XX wieku – Artyści poza kierunkami

ARTYŚCI POZA KIERUNKAMI

Amadeo Modigliani /1884-1920/

• ByłWłochem od 1905 r. osiadłym w Paryżu.
• Zmarłmłodo w 36 roku życia, wyniszczony gruźlicą, alkoholem,narkotykami i nędzą, gdyż zarobione pieniądze wydawał nazaspokojenie nałogów.
• Malował prawie wyłącznie portrety i akty, dużo rysował, zajmował sięrzeźbą.
• Najbardziejcharakterystyczną cechą dzieł Modiglianiego jest wydłużająca,wysmuklająca deformacja postaci.
• Znaczneuproszczenia formy idą w kierunku stylizacji, a szczególną rolęodgrywa cienki, ciemny i giętki kontur.
• Dziękitemu postacie wydają się delikatne i kruche – ich długie szyje,puste oczy, powtarzają się we wszystkich pracach.
• Barwysą świetliste a wartość poszczególnych plam wynika ze złożeniaz kilku wzajemnie przenikający się tonów.
• Wszystkoskłada się na nastrój skupienia, pewnej melancholii.
• Dziękiwytworności giętkiej linii, wyszukanym deformacjom, dekoracyjne arównocześnie ekspresyjne płótna artysty reprezentują nowąodmienne manieryzmu.
• Dzieła:
  • portrety:
  • Kislinga,
  • Zborowskiego,
  • LuniCzechowskiej,
    • Dziewczynkaz warkoczykami,
    • WielkiAkt.

Marc Chagall /1887-1985/

• Urodziłsię w Witebsku.
• W1922 r. przeniósł się na stałe do Francji.
• Podrugiej wojnie projektował dekorację i kostiumy do:
  • Ognistegoptaka– Strawińskiego,
  • Dafnisi Chloe– Ravela.
• Zajmowałsię ceramiką.
• Zaprojektował12 witraży do synagogi Hadessale w Jerozolimie (1962).
• DziełaChagalla świadczą o tym, jak wiele aspektów rzeczywistości możeodbijać sztuka.
• Jestto sztuka ciepła, czuła i szczera, świeża, spontaniczna niekiedyżartobliwa: zakochani fruwają nad miastem unoszeni szczęściem,wewnątrz krowy widać małe cielątko, zegar ma skrzydła, ludziechodzą do góry nogami.
• SztukaChagalla ma charakter ekspresywny dzięki symbolice koloru iintensywnej emocjonalnej deformacji rzeczy, jednak z ekspresjonizmemma niewiele wspólnego.
• Przykładydzieł:
  • Czerwonyakt,
  • Ślub,
  • Pogrzeb,
  • Bellaw czerwonych rękawiczkach,
  • Świętyfiakier,
  • Poeta,
  • Jai wieś,
  • RabinZielony (1914),
  • Zakochaninad miastem (1915),
  • Kochankowiewśród brzóz (1931),
  • Ukrzyżowanie(wkilku wersjach),
  • Czerwonykogut(1940),
  • ilustracjedo Biblii i bajek Lafontaine’a.

Maurice Utrillo /1883-1955/

• Byłmalarzem uliczek Paryża, zwłaszcza Montmartre’u.
• Alkoholik,zaczął malować przez matkę (również malarkę), traktując tozajęcie jako rodzaj terapii.
• Byłi został samoukiem.
• Okołolat dwudziestych skończył się twórczy, zdobywczy okres jegomalarstwa, gdyż skutki zaleczonej choroby pozostawiły w psychiceartysty nieodwracalne ślady.
• „Okresbiały” w twórczości artysty charakteryzuje się wyszukaną,bogatą gamą bieli i szarości, wzbogaconą akcentami czystejbarwy.
• Pejzażetchną spokojem, ciszą pewną melancholią, bohaterami obrazów sąulice, domy, zakątki Paryża całkowicie pozbawione sztafażu,postacie ludzi pojawiają się dopiero w późnym okresie twórczościartysty.
• Najsłynniejszeprace z „okresu białego”:
  • KościółSaint Pierre i Le Sacré Coeur,
  • LeMoulin de la Gilette,
  • LeLapin Agile,
  • DomBerlioza na Montmartrze,
  • KościółSaint-Grevais.

Henri Rousseau /1844-1910/

• Reprezentujetzw. malarstwo „naiwne”, „prymitywne”.
• Zacząłmalować w czterdziestym roku życia i niemal od razu zachwycił swąbezpośredniością, żarliwą wiarą w swój własny wyimaginowanyświat.
• Utrzymywaćżywy kontakt z ówczesna bohemą Paryża.
• Artystówzdumiewało bogactwo jego wnętrza ujawnione w pracach.
• Słynneprace:
  • Wojna(1894),
  • ŚpiewającaCyganka(1897),
  • Zaklinaczkawęży(1907),
  • Bryczkaojca Juniet(1908),
  • SenJadwigi(1910),
  • Odpoczynek(1910).

Pierre Bonnard /1867-1947/

• Bonnardbył jednym z założycieli grupy Nabis w 1889 r., w tym okresietwórczości stosował środki wyrazowe właściwe secesji, próczmalarstwa sztalugowego uprawiał projektowanie scenograficzne,wykonywał ilustracje, okładki do czasopism (LaRevue Blanche),plakaty.
• Około1900 r. dokonała się w jego twórczości zasadnicza zmiana –świadomie podjął spuściznę impresjonizmu.
• Wartośćbarwy ma niewiele wspólnego z oświetleniem, jest to raczej feeriaświetlnych barw stworzona za pomocą palety pozbawionej czerni ibrązów.
• Zestawieniabarw są bardzo subtelne, harmonijne.
• Koloru Bonnarda związany jest z widzeniem i nie ma wartościsymbolicznej.
• Plamybarwne scalone są z dwoma wymiarami płótna, a kompozycja jest takskonstruowana, ze wydaje się niewzruszona w zamknięciu z granicamiobrazu.
• Niektórejego prace wydają się prawie abstrakcyjne, jednak wszystkie mająnastrój, odświętny, niezwykły wszystko tchnie w nichnarodowością, czystością, jest klarowne, przejrzyste.
• Jestto świat rzeczy otaczających człowieka na co dzień: pokój,łazienka, krzesło, talerz z owocami, fragment stołu, świat pełenniespodzianek, a zarazem uciszony zrównoważony, pogody.
• Bonnard,jeden z największych kolorystów w historii malarstwa, miał wielkiwpływ na wielu polskich artystów okresu dwudziestolecia m.in.przyjaźnił się z Józefem Pankiewiczem i dzieł z nimi pracownie.
• Wybranedzieła:
  • Ślizgawka(1892),
  • Sjesta(1900),
  • Aktz lampą(1908),
  • Kobietaw wannie(1917),
  • Wielkiakt w błękitach(1924),
  • Fragmentjadalni w Cannet(1932),
  • Drogabiegnąca w górę(1940),
  • Pejzażprowansalski(1943),
  • wielkakompozycja dla kościoła w Assy Święty FranciszekSalezy nawiedzający chorych.

Paul Klee /1879-1940/

• Malarz,grafik, również uzdolniony muzycznie, autor esejów o sztuce,pedagog.
• Urodziłsię w Szwajcarii niedaleko Berna.
• Studiowałw Monachium, należał do grupy Der Blaue Reiter.
• Odpoczątku dzieła artysty ujawniają świat jego wewnętrznychprzeżyć, niejasnych odczuć.
• WParyżu uległ wpływom fowizmu i kubizmu.
• Kleetworzył szef znaków – symbolów skojarzeniowych, trafiającychdrogą intuicyjnego odbioru do widza.
• Znakisą proste „elementarne”, a zarazem poetyckie, wyobraźniaoglądającego sterowana jest tytułami dzieł, które tworzą z nimcentralną całość.
• Kleeinspirował się sztuką ludzi pierwotnych, pracami dzieci, ludzichorych psychicznie, sztuką polinezyjską, murzyńską.
• Malowałna lekturze, drewnie, podkładzie gipsowym, płótnie.
• Łączyłpastele, akwarelę, temperę, zajął się malarstwem olejnym.
• Wroku 1920 r. został profesorem Bauhausu do 1931 r.
• Wlatach 1930-35 zainteresował się surrealizmem.
• W1937 r. skonfiskowano ponad 100 jego dzieł.
• Po1935 roku powstała seria o ciężkiemu przytłaczającym nastroju,subtelna dotąd kreska i delikatna gama barwna, ustępują miejscagrubej czarnej linii, oddzielającej kontury i bardziejjednoznacznej plamie.
• Donajbardziej typowych przykładów należy kompozycja bez tytułu z1940 r. nazywana także, MaskaŚmiercilub Wojnąze względu na skojarzenia jakie budzi.
• Inneprace:
  • Spotkaniedwóch mężczyzn, z których każdy myśli, że zajmuje wyższestanowisko niż on(1903),
  • Ogródzoologiczny(1918),
  • Krajobrazz żółtymi ptakami(1923),
  • Piramida(1928),
  • Małybłękitny diabeł(1933).